Ülkemizin ünlü ressamlarından ve aynı zamanda Görele Lisesi kurucu müdürlerinden Burhan Temel, 16 Şubat 2022 Çarşamba günü (bugün) İstanbul Ümraniye’deki evinde hayata gözlerini yumdu.
Temel’in vefatı, başta ailesi ve öğrencileri olmak üzere biz sevenlerini büyük üzüntüye boğdu.
Hem köylümüz hem de anne tarafından akrabamız olması nedeniyle kendileriyle hukukumuz çok iyiydi.
Onunla son görüşmemiz 6 Ağustos 2019 tarihinde, değerli dostum komşu köylümüz (Bozcaali) Emekli Tuğgeneral Bulut Ömer Mimiroğlu ve İşadamı Kenan Bulvar’la birlikte Kuşçulu köyündeki evinde ziyaretimizle gerçekleşmişti.
Biraz memleket meseleleri, biraz sanat derken bir saatin nasıl geçtiğini anlayamamıştık.
Bu girizgahtan sonra dilerseniz, biraz merhumun sanat hayatından bahsedeyim.
Burhan Temel, 1935 yılında Görele’nin Kuşçulu köyünde doğdu. İlk ve Orta Öğrenimini Görele’de gördü. Lise öğrenimini İstanbul Atatürk Erkek Lisesi’nde tamamladı.
1955’de Güzel Sanatlar Akademisi (Şimdiki Mimar Sinan Üniversitesi) Yüksek Resim Bölümü’ne girdi. Akademi’de Cemal Tollu ile hemşehrilerimiz Bedri Rahmi Eyüboğlu ve Hamit Görele’nin öğrencisi oldu.
1959’da Akademiyi bitirdi. Aynı yıl Türkiye adına Uluslararası Paris Bienali’ne dört Türk Ressamından birisi olarak resmi katıldı. 1960 yılında Görele Orta Okulu’nda Resim öğretmenliği görevine başladı. Aynı zamanda, 1966 yılında kurulan Görele Lisesi’nin kurucu müdürlüğünü de yapmıştır.
1972 yılında İstanbul’a tayin olan Temel, uzun yıllar görev yaptığı Ümraniye Lisesi’nden 1990 emekliye ayrıldı.
25 kişisel sergi düzenleyen, 39 da karma sergiye katılan Burhan Temel’in sergilerinden ve ödüllerinden bazıları şunlar:
Kişisel sergiler:
1959 Beyoğlu Şehir Galerisi Sergisi, İstanbul
1962 Özel Sergi, Giresun
1963 Beyoğlu Şehir Galerisi, İstanbul
1965 Devlet Güzel Sanatlar Galerisi, Ankara
1973 Devlet Güzel Sanatlar Galerisi, Ankara
1974 Melda Kaptana Sanat Galerisi, İstanbul
1974 Cumalı Sanat Galerisi, Kadıköy – İstanbul
1975 Künmat Sanat Galerisi, İstanbul
1976 Künmat Sanat Galerisi, İstanbul
1978 Cumalı Sanat Galerisi, Kadıköy – İstanbul
1978 Galeri Evren Sanat Galerisi, Ankara
1979 Cumalı Sanat Galerisi, İstanbul
1982 1983, İvaz Sanat Galerisi, Bursa
1984 Dört Boyut Sanat Galerisi, İstanbul
1986 Cumalı Sanat Galerisi, İstanbul
1988 Kaya Alp Sanat Galerisi, İstanbul
1991 Ben Adam Sanat Galerisi, Kadıköy – İstanbul
1992 Opera Sanat Galerisi, İstanbul
1997 İş Bankası Parmakkapı Sanat Galerisi, İstanbul
1998 Oda Sanat Galerisi, İstanbul
2004 Fine Arts Sanat Galerisi, İstanbul
2005 Oda Sanat Galerisi, İstanbul
2007 Terakki Vakfı Sanat Galerisi, İstanbul
2010 Terakki Vakfı Sanat Galerisi, İstanbul
Ödüller:
1973 DYO 7. Resim Sergisi Jüri Onur Ödülü
1975 İstanbul Festivali Arkeoloji Müzeleri 9. Plastik Sanatlar Sergisinde Başarı
Ödülü
1975 DYO 9. Resim Sergisi Ödülü
1977 DYO 11. Resim Sergisi Onur Ödülü
Karma sergilerinden bazıları:
1959 Amerikan Kültür Merkezi, İstanbul
1959 Resim Heykel Müzesi, İstanbul ( ilk kabul edilişi )
1960 Resim Heykel Müzesi, İstanbul
1962 Görele Karma Sergisi, Görele
1965 Akademi Sanat Ödülleri Sergisi, İstanbul
1971 Ankara birleşmiş Ressamlar ve Heykeltıraşlar Derneği Sergisi, Ankara
1973 Uluslararası Sanayi Bankası Sergisi, İstanbul
1973 DYO 7. Resim Sergisi, İzmir
1974 DYO 8. Resim Sergisi, İzmir
1975 Ressamlar Birliği Karma Sergisi, İstanbul
1975 9. İstanbul Festivali Arkeoloji Müzesi Plastik Sanatlar Sergisi, İstanbul
1975 DYO 9. Resim Sergisi, İzmir
1976 Melda Kaptana Sanat Galerisi, Karma Resim Sergisi, İstanbul
1976 Arkeoloji Müzesi, Plastik Sanatlar Sergisi, İstanbul
1977 Oya Sanat Galerisi, Kadıköylü Ressamlar Sergisi, Kadıköy – İstanbul
1977 Devlet Resim – Heykel Sergisi, Ankara
1978 Cumalı Sanat Galerisi, Karma Sergisi, İstanbul
1979 Stüdyo Kamera’da Üçlü Sergi, Ümraniye, İstanbul
1979 Sanat 78 İstanbul Sergisi, İstanbul
1979 Cumalı Sanat Galerisi Yaz Karma Sergisi, İstanbul
1981 Kile Sanat Galerisi Karma Sergisi, İstanbul
1982 Kültür Bakanlığı Kuveyt Sergisi, Kuveyt
1982 Urart Sanat Galerisi Sergisi Kuveyt Sergisi, Kuveyt
1984 Bolu ve Bolu’da Hayat Resim Yarışması Sergisi, Yıldız Kültür ve Sanat
Merkezi,Beşiktaş – İstanbul
1985 Etpa Sanat Galerisi Sergisi, İstanbul
1985 Cumalı Sanat Galerisi Karma Sergisi, İstanbul
1985 Sevimce Sanat Galerisi Resim Sergisi, İstanbul
1985 Resim – Heykel Müzesi Sergisi, Ankara
1986 Artizan Sanat Galerisi Sergisi, Ankara
1986 Etpa Sanat Galerisi Sergisi, İstanbul
1986 Uluslar arası Asya – Avrupa Bienali Çerçevesinde Türk Sanatı Sergisi, Ankara
1986 Aralık – 1987 Ocak, TEMA, 40 Ressamdan Seçkin Peyzajlar Sergisi, AKM –
İstanbul
1987 Adalar Belediyesi 3. Kültür ve Sanat Şenliği Sergisi, Büyükada – İstanbul
1996 Oda Sanat Galerisi karma Sergisi, İstanbul
1997 Hasan Ali Yücel’in 100. doğum günü Resim Sergisi, Görele
2009 Bir odada 18 Yıl Sergisi, Oda Sanat Galerisi, İstanbul
2009 Karadeniz, Dipten gelen renklerin Dalgaları Sergisi, Trabzon
2010 Karadeniz, Dipten gelen renklerin Dalgaları Sergisi, Trabzon
Sanat Eleştirmeni Kaya Özsezgin, Burhan Temel için şu satırları kaleme almış:
“...Burhan Temelin resimlerinde kendini kolayca ele vermeyen, kavratmayan, alçak gönüllü bir sanatçı yapısı vardır. Burhan Temel, tüm bilgilerini, deney birikimlerini bir kenara bırakarak işe yeni baştan girişmiş bir sanatçı gibi davranıyor görünse bile, yüzey duyarlılığına ilişkin peyzaj düzenlemelerinde daha çok doğanın özündeki gizi, kent yaşamının arkasındaki donukluğu simgelemek istiyor. Resminin hareket noktası, böyle bir anlamı düşündürüyor. Yalınlığın, açık – seçikliğin özüne ulaşmayı amaçlamaktadır...”
“…Burhan Temel’in resimlerini yönlendiren temel anlamı kavrayabilmek için, son on beş-yirmi yılın sanatımızdaki özgünleşme, etkilerinden sıyrılma sürecini göz önüne almak gerekir. Genç kuşağın sanatçıları, genellikle kendilerini bu sürece katkıda bulunan kişiler sayıyor ve çalışmalarını bu doğrultuda yoğunlaştırıyorlar. Burhan Temel de, yaşı orta kuşak üyeleri arasında anılması gerektirse de kendi yöresel inancını, bakış ve seziş gücünü, içten ve yapmacıksız bir dünyanın temelleri üzerine kuruyor...”(Kaya Özsezgin, B.Temel İş Bankası Sergisi 1997 Kataloğu)
Öğretim Üyesi ve ressam Ahmet Keskin de hocası için şu satırları kaleme almış:
“…Doğaya olan tutkusu, konularını doğadan seçmesine de neden olan Burhan Temel’in insancıl yapısı, yumuşak, özverili, olumsuz ve katı olgular karşısındaki olgun, hoş görülü, esprili ve yapıcı yanlarını resimlerinde ortaya koymaktadır.
Çoğunlukla armonik bir yapıda bir mavi tonaliteden oluşan resimlerinin yanında, kontrast renklerinde başarılı bir şekilde kullanıldığı görülmektedir.
Armonik yapıda, ya da kontrast renk düzenlemeleri ile kurulu resimlerinde; duyumsal etkenlerin ön planda oluşu, fiziksel çevrenin kendine özgü biçimsel anlatımını çıkmazlara saptanmadan, arıtılmış olarak oryaya koymaktadır.
Resimsel biçimselliğin oluşturulmasında, yer yer resimlerine olan bağlılıkla benzerliklerin doğrulanmış, soyutlamaların resimsel bir dille aktarılmaları, tekniğinin kendine özgü yanlarını oluşturmaktadır.
Burhan Temel’in resimlerindeki konunun dışa vurumu ayrıca, yansız bir konu anlatımının ötesinde, yer yer expressionist etkilerle birlikte, bir duygusallığın içtenlikle içsel bir etkinliğin, kurulmuş yalınlaştırılmış yansıtmaları olarak görülmektedir.”(Ahmet Keskin, B.Temel İş Bankası Sergisi 1997 Kataloğu)
İki adet de “Otobiyografisi” bulunan Burhan Temel, Görele Lisesi’nin kurucu ilk Müdürü de olup, uzun yıllar Görele Lisesi ve Ümraniye Lisesi’nde Resim Öğretmenliği yaptıktan sonra 1990 yılında emekli oldu.
Sanat ve sanatçıyı, “Sanat, sonsuzla bir hesaplaşma ya da yorumlama diye tarif edilebilir. Bir başka tabirle, ‘tabiatla alış-veriştir’. Batılı sanatçılardan biri –ismi şimdi hatırlayamayacağım- ‘sanat tadılır’ der. Netice itibariyle sanat, tariflere sığmaz bir kavramdır.
Sanatçı ise, bu eylemi (sanatı) yapan, yorumlayan kimsedir. Sanatla insan arasında sadece bir aracıdır. Ama düşünce olarak sade insanların üstündedir. ‘Sanatçı halka inmez, halktan alır; onu yorumlar, pişirir” (Giresun Dergisi, Sayı:51, Yıl:1992) diye tarif eden Burhan Temel, “Baki kalan bu kubbede hoş sada” bırakarak, her fani gibi dönüşü olmayan ebedi bir yolculuğa çıktı.
Ruhu şad, mekanı cennet olsun.