Yönetim 1 kg yaş çayın alım fiyatını 17 TL olarak açıkladı. Kilo başı 25 TL bekleyen çay üreticisinin keyfi kaçtı. Yaş çay fiyatının yükselmesi kuru çay ve kahvede içtiğimiz çay fiyatının da yükselmesi anlamına gelse de üretici açısından tam bir hayal kırıklığıdır. Çay üreticisi emeğinin karşılığını alamadığını dile getirmektedir. Aslında fındıkçı gibi çaycı da çok yaşlıdır. Ordu ili Fatsa ilçesi ile Gürcistan sınır kapısı Sarp arasındaki coğrafyada bütün bir ülkeye yetecek çay yetiştiriliyor. Ancak çay yetiştiriciliği yapan bölge insanlarının nerdeyse tamamı 60 yaş üstü insanlardır. Fındıkçılar da öyle. Bu yaşlarına rağmen ülke ekonomisine katkı sağlayacak tarımsal bir üretim yapıyorlar. Ancak emeklerinin karşılığını alamıyorlar. Ülke çay üretiminin yüzde 85 ini Rize karşılıyor. Giresun Ticaret ve Sanayi Odası verilerine göre 2020 yılında Giresun'da 32 bin ton çay üretilmiş. Bu rakam ülke üretiminin yüzde 2 si kadarmış. Bunu yüzde 10 a çıkarmaya çalışılıyormuş. Giresun'da Yolağzı ile Eynesil arası çay coğrafyası olarak tanımlanıyor. Çay üreticisinin keyfi sadece alım fiyatları yüzünden kaçık değil, bir de kota sorunu var çay yetiştiren ailelerin. ÇAYKUR bu yıl dönüm başına 60 kg çay alıyor. Siz dönüm başı ürettiğiniz çayı ne kadar artırırsanız artırın ÇAYKUR' a 60 kilodan fazla veremiyorsunuz. Kurum, fabrikalarında o kadar işleyebiliyormuş. ÇAYKUR fabrika ve işleme kapasitesini artırmak yerine üreticiden çay almamayı tercih ediyor. ÇAYKUR' un Giresun'da sadece bir fabrikası var. Toplamda fabrika sayısı 47 olan kurum bu sayıyı artırmayı hiç düşünmüyor. Espiye, Güce, Tirebolu, Çanakçı, Görele ve Eynesil'de çay yetiştirilmesine rağmen ÇAYKUR Giresun'a ikinci bir fabrika yapmıyor. Tirebolu fabrikası da büyütmüyor. Dolayısıyla yaş çay işleme kapasitesini artırmıyor ve belirlediği kilodan fazla da çay alımı yapmıyor. Çaycıyı dolaylı olarak özel sektöre yönlendiriyor. Özel sektörün 146 fabrikası var çay üretim bölgesinde. Kurumun almadığı fazla çayları bu fabrikalar satın alıyorlar. Üreticiye sorarsanız bu fabrikalar hem ÇAYKUR' dan ucuza alıyor hem de ödemelerde sorun yaşanıyor. Üreticinin birinci tercihi ÇAYKU' un fabrikaları olsa da kota uygulaması çaycının keyfini kaçırıyor. Yine çaycının çay toplamada yaşadığı sorunlar var. Çay bölgesinde genç ve beden işçiliğine dayanacak çalışan bulmakta güçlük yaşanıyor. Çoğu çay üreticisi kendi işini kendisi görmeye çalışsa da üstesinden gelemiyor. Çalışacak işçi bulunmadığı için gündelikler de çok yüksek. Bu da üretici açısından maliyeti kurtarmıyor. Yağmur yağış demeden çay toplanıyor ve yine o akşam alım yerlerine taşınarak teslimatı yapılıyor. Araba yolu olmayan çaylıklardan insan sırtında taşınıyor çay bohçaları. Toplama gecikirse taze sürgünler kartlaşıyor. Mayıs ayından başlayarak üç ay süreyle toplanıyor yeni sürgün çay yaprakları. Tüketici açısından bakıldığında ise farklı bir gerçek çıkıyor ortaya. Bir kilo kuru yaş çay elde etmek için 11 kilo yaş çay gerekiyor. Bunun matematiksel hesabı çok kolay. Sadece yaş çay bedeli olarak 1 kilo kuru çay 187 liraya mal oluyor. Bunun diğer masrafları da var. Halen 150 liraya satıldığına göre yeni sezon üretilen çaylar için okkalı bir zam kaçınılmaz görünüyor. Şimdilik çay üreticisinin keyfi kaçık gibi görünse de çok yakında çay içicilerin de keyfi kaçacağa benziyor. Önüne gelenin, “Ben ekonomistim” dediği bir ülkede gerçekte bir ekonomist yok ki durum böyle karmaşık bir hal almış. Nerden baksan, kime baksan çaya dokunanın eli, cüzdanı, yüreği ve dili damağı yanıyor. Yanıyor yanmasına da içilmeden de durulmuyor mübarek! Sudan sonra dünyada en çok içilen ikinci içecek çay! Yine de afiyet olsun.