Muhalefetin Sansür Yasası, yönetimin Dezenformasyon Yasası diye tanımladığı kanun 18 Kasım 2022 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Muhalefet bu yasanın 29. maddesinin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.
Yasanın görüşmeleri sırasında ve kamuoyunda en fazla bu madde tartışıldı.
Bu maddeye göre “Gerçeğe aykırı bilgiyi” özellikle sosyal medya dediğimiz internet ortamında yayınlayanlara 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası getiriyor. Bu paylaşımı kimliğini gizleyerek veya örgüt adına yapanların cezası iki katına çıkartılıyor.
İşte tartışma da bu noktada başlıyor. Gerçeğe aykırı bilgi nedir? Paylaşılan bir bilginin gerçeğe aykırı olup olmadığına kim karar verecek?
Gerçeğe aykırı bilgi dediğinizde bu işi en fazla siyasetçiler ve ülke yönetiminde bulunanlar yapıyor. Hem de internet ortamında, gazetelerde, radyolarda ve televizyonlarda bas bas bağırarak!
O hale geldik ki artık siyasilerin ve yönetenlerin paylaştıkları bilgileri gülümseyerek takip ediyoruz. Yapacağız edeceğiz dedikleri ve yazarak veya söyleyerek yaydıkları birçok söylemlerinin gerçeğe aykırı olduğunu yaşayarak görüyoruz.
Mesela diyorlar ki enflasyon şu ayda düşecek. Bu bilgiyi de sosyal medyada, görsel ve yazılı medyada keyifle yayıyorlar.
O ay geliyor enflasyon düşmüyor. Alın size gerçeğe aykırı bilgi!
Ya da şu proje şu zamanda tamamlanacak diyorlar. Bu bilgi her türlü yayın organı vasıtasıyla yayılıyor. O zaman geldiğinde o proje bitmezse bu bilgi gerçeğe aykırı olmuş olmuyor mu? Kimi hapse atacaksınız?
Zaten kişilik haklarına saldırıyla ilgili cezalandırmalar ceza yasalarında varken tanımlarında keyfilik içeren böyle bir yasa çıkarmaya neden ihtiyaç duydunuz ki?
Keyfilik içeren derken yasada geçen tanımların her türlü yoruma açık olduğunu söylemek istiyoruz. Hemen herkes her yazılanı, her söyleneni bu yasanın ilgili maddesiyle ilişkilendirip işlem yapmaya kalkışabilir.
Halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle ülkenin iç ve dış güvenliğini, kamu düzenini ve genel sağlıkla ilgili gerçeğe aykırı bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde yayan kimse 1 yıldan 3 yıla kadar hapisle cezalandırılır.
Bundan ne anlıyorsunuz şimdi? Halk arasında endişe, korku ve panik yaratmak; ülkenin iç ve dış güvenliğini, kamu düzenini, genel sağlık durumunu, kamu barışını bozmaya yönelik gerçeğe aykırı bilgi… Virgülle ayırdığımız her konuyla bağlantı kurulabilir yaptığınız paylaşımla ilgili.
Dahası paylaştığınız bilginin gerçeğe aykırı olup olmadığı sorgulanarak bir değerlendirmeye tabi tutulabilirsiniz. Sizin için gerçek olan bir bilgi başkaları tarafından gerçeğe aykırı bulunabilir.
Halkı paniğe ve endişeye sevk ettiğiniz iddia edilebilir. Kamu düzenini ve barışını bozduğunuz söylenebilir. Ülkenin iç ve dış güvenliğini tehlikeye attığınız, genel sağlık durumunu etkilediğiniz öne sürülebilir. Ve hapis cezasıyla yargılanabilirsiniz.
Bu konularla ilgili yorumlar artık sizin dışınızda yapılacaktır.
Siyasilerin ve yönetimin gerçeğe aykırı bilgileri alkışlanırken sizin paylaştığınız bilgiler sorgulanabilir.
Elbette bu kanunda sözü edilen başlıklar ülkemiz için çok önemli konulardır ancak bunlarla ilgili cezai hükümler daha önce çıkartılan yasalarda yer almaktadır. Onların uygulama biçimleri tartışılırken bu yasayla farklı eylemlere suç yükleyici tanımların dile getirilmesinin özel bir nedeni olmalı.
Bunu da yasanın uygulanmaya başlamasıyla göreceğiz. Göreceğiz ancak işi işten geçmiş olacak.