Çanakkale. Çanakkale lisesi. Yatış. Altıda kalkılacak... Araba vapuruna biniyoruz otobüsle. İlk deneyim tümümüz için. Vapur yöneticisi genç­ten biri. Göreleliyim, ben de Göreleliyim; diyor. Kaptan, Rizeli çıkıyor. Yardımcılar da Ordulu, Espiyeli. Bizim oluyor vapur. Söyleşiler, köyler; emiler, dayılar soruluyor. Fotoğraflar çekiliyor. Güzel yurdumuzun özlemini çeken kentdaşlarımıza bir ışık. Bir ışık. Kemençe, türkü, horan yurdu Görele'den armağan... Katip Şadi kaseti. Uçuyorlar sevinçten. Gelibolu Yarımadası'ndayız. Ulusal Park. Çanakkale Savaşları'nın tüm izleri. Anıları. Şehitlikler... Savaş alanları. Siperler. Siperler. Yaşamlarını yitiren tüm askerler için anıtlar. Anzak. Lone Pine. Halles. Şehitler Anıtı... Apak mermerler. Apak mezar taşları. Düzenli, sıralı. Üç tümceyle roman değerinde kimlikler. Kimlikler. ...oğlu Mahir. Göreleli. 19 yaşında. ...oğlu Ali Sivaslı. 22 yaşında... Okuyorum kimlikleri, gözyaşlarımla. Savaşa, Çanakkale'ye değin tüm bildiklerim zonklatıyor belleğimi... Buralar, güzel yurdumun buraları tüm yurttaşlarımızca en az bir kez görülmeli... Anılar topla­mı yaşamımızda buralar da olmalı, buralar da olmalı, olmazsa olmaz... Onlarca öykü, onlarca roman, onlarca film, onlarca belgesel... Okunmalı, izlenmeli. Görülmeli, buralar görülmeli. Çimenlik Kalesi, Piri Reis Müzesi, Çanakkale Arkeoloji Müzesi, Nusret Mayın Müzesi Dardanos Tümülüsü, Seddülbahir Kalesi, Truva, Bigalı kalesi, Kumkale, Assos, Atatürk Müze­si, Bozcaada, Gökçeada, Biga, Gelibolu, Çan, İntepe Çamlığı, Güzelyalı... Uğrak yerleri Çanakkale'ye yolunu düşürenlerin. İçmeleri, kaplıcaları da ünlü Çanakkale'nin. Kirazlı, Balaban Madensuları, Küçükçetmi Ilıcası, Kestenbol Ilıcası, Tepeköy İIlıcası, Çan Ilıcası, Külcüler Ilıcası, Romen Kaynağı, İnciraltı Kaplıcası,Topraklar Obası Kaplıcası, Hıdırlar Kaplıcası... Güzel yurdumun güzel Çanakkale'sinde davul, dümbelek, tef, zil, zillimaşa, kaşık, dilli kaval çalınır. Ege oyunları içindedir Çanakkale oyunları. Zeybeği, karşılamayı, halayı yaşlılar, gençler, çocuklar bilir. Şamayı, çeyizaltını, kaba güvendeyi, çiftlemeyi, süzmeni bengiyi, Gelibolu zeybeğini, harmandalını, kara dereyi oynarlar düğünlerde, törenlerde, eğlencelerde, ekin etkinliklerinde. Maniler, ağıtlar ezgiyle söylenir kadınlarca. Se­vi, doğa, ayrılık, özlem, ölüm izlekli maniler... söylenir ezgiyle. Çocuklar, gençler bir­birlerine bilmece sorarlar, bunlar oyunlaşır, yarışmalara dönüşür. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesinin yayımladığı Prof. Dr. Alaattin Canbay'ın "Saygıdeğer Hayrettin GÜNAY hocama en içten saygılarımla" tümcesiyle gönderdiği Ça­nakkale Halk Ezgileri yapıtında seksen altı sözlü, sözsüz türkü, ezgi var... Annem En­tari Almış, Arda Boylarında, Asmadan Gel Asmadan, Balıkesir Yolunda, Çayır Biçer misin, Çemberimde Gül Oya, Evlerinin Önü Zelha'm, Evreşe Yolları Dar, Gökte Uçan Tayyare, Kar­yolamın Demiri, Mavilim, Pınar Baştan Bulanır, Sıra Sıra Siniler, Suya Giderim Suya, Yap­rak Gazeli Yarim... On iki de zeybek... bunlardan. Adnan Adıvar, Tevfik Rüştü Âras, Türkkaya Ataöv, Elif Naci, Metin Erksan, Ahmet Kök­sal, Erol Günaydın, Piri Reis, Adalet Cimcoz, Kemal Bilbaşar, Mümtaz Zeki Taşkın... Çanakkale doğumlu... Safaat'ta, Mehmet Akif'in şiirlerini topladığı Safaat'ta bir bölüm içinde yer alan "Çanakkale"yi anlatan destanı da saygıyla analım. Bir türkü. Çanakkale'den. Değerli öğretim üyesi Alaattin Canbay'ın yapıtından: ANNEM ENTARİ ALMIŞ   Yöresi: Halileli Köyü Kaynak: Refia Can Derleyen: Saniye Can Notaya Alan: Nida Tüfekçi   Annem entari almış Siyah dalları varmış Keşke sevmez olaydım Yarimin yari varmış   Beyim aman dağlarda dağlarda Koyun güder ovalarda.