Tokat Zile'li Cahit Külebi, Tokat'la Niksar arasından etkilenmiştir. Bunu yurt şiirin de dile getirir:
Tokat'la Niksar arasında
Bir küçük ev görünür uzaktan
Kütükten duvarlı, önünden çeşme akar
Yeşermiş gibi topraktan
Allı güllü çiçekler
Elimle dikilmiş bahçesine
Yürüsem hepsi koşar ardımdan
Çocuklar gibi delicesine
Siz bakımsız bir şey göremezsiniz
Benim yurdumdur orası
Ardıçlar, gürgenler, tozlu yollar...
Tokat'la Niksar arası
Önemli ozan Cahit Külebi başka bir şiirinde Niksarlı kadınları şiirleştirir:
Doğup büyüdüğüm Niksar'da
Kadınlar görmedin mi
Kaybolur gider sanırdın
Tarla çapalarken güneş altında
Karanlık odalarda tütün dizerken
Yanıp sönerdi ıslak ıslak
Yeşil, tütün renginde gözleri.
Niksar Öğretmenevindeyiz. Gönül bekliyor bizi. Görele Lisesinde matematik öğretmeniydi. Şimdi Niksar'da. Mustafa Telli telefonla bildirmişti geleceğimizi. Güleryüzlü, duygusal içi dışı bir öğretmen arkadaşımız Gönül. Kucaklaşıyoruz... Çay içiyoruz, soğuk bir şeyler içiyoruz... Bahçesi güzel öğretmenevinin. Üçümüz fotoğraf çektiriyoruz. Üçümüz de gülümsüyoruz. Gönül Hayrettin'le Mustafa Telli'nin ortasında kolumuza girmiş...
Az duralım burada. Radyo açık ben bu yazıyı yazı makinesiyle yazarken. Ali Ekber Çiçek çıktı, bir uzun hava, dinleyelim:
Yar içerden
Yar içerden
Kes bağrım yar içerden
Gözüm yollarda kaldı
Çıkmıyor yar içerden
Doyamadan ayrılıyoruz Niksar'dan. Niksara. Niksar'a doyamadık. Bir anı kalsın, bir görün tü, bir kemençe sesi kalsın Niksar'da... Kemençecimiz var. Horancımız da... Şefik, Görele horanı çalıyor. Hayrettin Günay, Mustafa Telli, Mustafa Telli'nin baldızı oynuyor... Niksar'a armağan olsun... Çamlar, ağaçlar, çiçekler, oturma yerleri, yol, Niksar öğretmenevi anımsasın, bu gezgiç horanı... Kısa...
Tokat'a çıkacağız. Orası yüksek Niksar'dan. 623 metre. 45 kilometre sonra Tokat'tayız. Tokat birçok ile bağlanır karayoluyla. Almus, Artova, Erbaa, Niksar, Reşadiye, Turhal, Zile Tokat'ın ilçeleri.
Zile pekmeziyle, halk ozanlarıyla, sanatçılarıyla ünlü. Turhal. Şeker fabrikasına ilk kavuşan ilçelerimizden. Cumhuriyet kalkınmasında fabrikalar çağdaş kent gibi kuruluyordu.
Turhal Şeker'de doktor olarak Önemli ozanımız, yazarımız Ceyhun Atıf Kansu yirmi yıldan çok doktorluk yaptı. En bilinen şiirlerinden birini, Kızamık Ağıtını buradaki zor kış günlerinde kızamığın aldığı, dalından kopardığı köy çocukları için, onların acılarıyla yanarak yazdı.
Tokat ili tüm topraklarıyla %45'i dağlık bir yerleşimdir. Dağ olmayan yerlerse ovadır. Dağlık yönüyle gezilecek yayla güzellikleriyle anılır.
İlin tümü Yeşilırmak havzasına girer. Suları, çayları, gölleri vardır gezilecek. Almus'ta baraj gölü de bulunur. Tokat'ın yakınlarında içmeler, kaplıcalar vardır. Başören Maden Suyu yararlıdır. "Sarılık Suyu" adıyla da anılır.
Tokat topraklarında avcılık yapılabilir. Sansar, tavşan, kurt, tilki, vaşak, ayı bölgede yaşayan hayvanlardır. Göllerde, bataklıklarda, sazlıklarda balık avı, yaban ördeği, yaban kazı avı yapılmaktadır. Soyu azalsa da bölgede kınalı keklik vardır.
Tokat 1413'te Çelebi Mehmet'çe Osmanlı toprağı oldu. Şemsettin Sami Tokat'ın dokumacılığını, pekmezini, bağlarını över.
Çoğu ilimizde olduğu gibi burada da kale vardır...